W ciągu ostatniego roku bardzo dużo wydarzyło się na rynku zamówień publicznych, mając na uwadze zmiany związane z elektronizacją postępowania. Równo rok temu wszedł w życie pierwszy etap dotyczący zamawiających innych niż zamawiający centralny – obowiązek składania przez wykonawców w postępowaniach powyżej progów unijnych, w formie elektronicznej, jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia. Od 18 października 2018 roku nastąpiła zaś już pełna elektronizacja postępowań „unijnych”.
Mój udział w charakterze gościa w XXI Zjeździe Specjalistów i Ekspertów ds. Zamówień Publicznych ApexNet stanowił dobry moment do dokonania pewnych podsumowań dotyczących elektronizacji. Zgadzam się z prelegentami, że sam proces elektronizacji postępowań, mimo że trudny, jest zasadny. Żyjemy w czasach, w których komunikacja elektroniczna w każdym aspekcie życia, jest wszechobecna i postęp technologiczny nie powinien również ominąć tak istotnej dla funkcjonowania państwa kwestii, jak przygotowanie postępowań oraz wybór wykonawców inwestycji publicznych. Ta forma prowadzenia postępowania, w dłuższej perspektywie, może również w mojej ocenie realnie przyczynić się do zwiększenia liczby ofert składanych w przetargach. Obecna sytuacja, gdy zgodnie z oficjalnymi danymi publikowanymi przez UZP, w blisko połowie postępowań składana jest tylko jedna oferta, jest dla Polski po prostu zawstydzająca.
Tak jak można było się spodziewać, konieczność zmian legislacyjnych, jak również wymagane wdrożenie odpowiedniego systemu do elektronicznej obsługi przez jednostki zamawiające postępowań przetargowych, nastręczy wiele problemów. Tak też to w praktyce wygląda. Bardzo wiele ciekawych przykładów dotyczących technicznych aspektów składania obecnie ofert w postępowaniach unijnych zostało również w trakcie samego Zjazdu przez różnych uczestników przedstawione.
Jeśli chodzi o wątpliwości natury prawnej, tutaj również nie udało się ich oczywiście uniknąć. Jedną z najbardziej palących w ostatnim czasie kwestii było rozstrzygnięcie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie możliwości składania oferty elektronicznej w postaci skanu oferty (zawierającego treść oferty z podpisem własnoręcznym) opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Została na szczęście wydana w dniu 12 kwietnia 2019 r. w tym zakresie stosowna opinia prawna Urzędu Zamówień Publicznych. Zostanie ona przeze mnie w jednym z najbliższych wpisów omówiona, również na tle niespójnego w tym zakresie orzecznictwa. Warto wskazać, że na wydanie na dniach przedmiotowej opinii wskazywano również podczas pierwszego dnia Zjazdu.
Innym wartym odnotowania problemem interpretacyjnym jest kwestia złożenia obecnie w postępowaniu poniżej progów unijnych oferty w formie pisemnej, w sytuacji gdy zamawiający zastrzegł dla danego postępowania wyłącznie formę elektroniczną. Mimo, że przepisy nie nakładają obecnie na zamawiających obowiązku prowadzenia postępowania podprogowego w formie elektronicznej, przewidują, że w sytuacji, gdy zamawiający dokona wyboru takiej formy, taki tryb będzie dopuszczalny. Z drugiej zaś strony określone zostało w ustawie, że możliwość złożenia oferty w formie pisemnej w przypadku zamówień poniżej progów unijnych również występuje. Może wystąpić więc tutaj rozdźwięk pomiędzy zapisami siwz a postanowieniami ustawy. Na możliwość różnego podejścia do tego problemu i jego rozstrzygnięcia zwrócili bardzo dobrze uwagę Panowie Łukasz oraz Grzegorz Czaban. Swoją opinię tym zakresie przedstawię w kolejnym wpisie.
Wątpliwości prawne związane z elektronizacją to także chociażby kwestia formy złożenia gwarancji wadialnej czy wybór odpowiedniego algorytmu szyfrowania ofert przez wykonawców. Bardzo dobry komentarz na temat tej ostatniej kwestii przedstawiła na Zjeździe Pani Iwona Holka.
W następnych wpisach sam odniosę się także do problemów, z którymi zarówno zamawiający, jak i wykonawcy spotykają się obecnie, realizując postępowania „elektroniczne”. Zachęcam również do udziału w kolejnych edycjach Zjazdu Specjalistów i Ekspertów ds. Zamówień Publicznych. Miałem bowiem okazję przekonać się, że jest to wydarzenie stojące na wysokim poziomie. Sposób prowadzenia wydarzenia jest bardzo profesjonalny, a przy tym w mojej ocenie przystępny dla większości odbiorców.
Zapraszam do kontaktu w przypadku dalszych pytań lub potrzeby pomocy prawnej: