Tryb podstawowy – po nowelizacji

Nowe PZP, w przypadku zamówień o wartości poniżej progów unijnych, zastępuje tryb przetargu nieograniczonego nowym trybem – „trybem podstawowym”.

Podczas listopadowej nowelizacji nowej ustawy PZP tryb ten został przez ustawodawcę jeszcze skorygowany. Jest on nowy (w zamiarze ma stanowić tzw. procedurę uproszczoną), można jednak powiedzieć, że swoją specyfiką odpowiada po części różnym istniejącym trybom udzielenia zamówień publicznych. Zapraszam poniżej na omówienie jego zasad.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że przepisy odnoszące się do udzielania zamówienia publicznego w ramach tego trybu, odnajdziemy nie tylko w Rozdziale IV Oddziale 1 nowej ustawy (art. 275-296). Stosuje się również przepisy działu II nowej ustawy, z wyjątkiem licznych przepisów wymienionych w jej art. 266. Zlokalizujemy również w rozpatrywanej nowej ustawie PZP np. przepisy regulujące jednocześnie tryb podstawowy i tryb przetargu nieograniczonego. Co więcej, znajdować się one będą w różnych częściach ustawy. Trzeba pamiętać, aby zwracać na to uwagę.

Zgodnie z treścią nowej ustawy PZP (art. 275), po uwzględnieniu zmian wprowadzonych nagle listopadową nowelizacją – tj. ustawą z dnia 27 listopada 2020 r. (Dz. U. poz. 2275), zamawiający udziela zamówienia w trybie podstawowym, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, a następnie zamawiający:

1) wybiera najkorzystniejszą ofertę bez przeprowadzenia negocjacji albo

2) może prowadzić negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert, o ile przewidział taką możliwość, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert dodatkowych, albo

3) prowadzi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych.

Mamy więc przewidziane trzy warianty trybu podstawowego:

• tryb podstawowy bez negocjacji (art. 275 pkt 1 Nowego PZP);
• tryb podstawowy z negocjacjami fakultatywnymi (art. 275 pkt 2 Nowego PZP);
• tryb podstawowy z negocjacjami obligatoryjnymi (art. 275 pkt 3 Nowego PZP).

Ustawodawca nie przewidział, a co za tym idzie, nie narzucił zamawiającym przesłanek wyboru któregoś z poszczególnych wariantów trybu podstawowego. Zamawiający mają znaczną swobodę w wyborze, który wariant udzielenia zamówienia będzie dla nich odpowiedni.

Można spokojnie założyć, że najbardziej popularnym wśród zamawiających będzie wariant trybu podstawowego bez negocjacji, ponieważ odpowiada on swoją specyfiką już wcześniej znanemu trybowi przetargu nieograniczonego.

Jak wygląda procedura udzielenia zamówienia w wariancie I – trybie podstawowym bez negocjacji?

Rozpoczyna się ona standardowo, od zamieszczenia ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych. Dodatkowo może zamawiający zamieścić ogłoszenie w innych miejscach, w szczególności na stronie internetowej. Brak więc obowiązku zamieszczenia ogłoszenia w siedzibie oraz na stronie internetowej zamawiającego, jest to fakultatywne.

W przypadku wariantu I zamawiający w dniu publikacji ogłoszenia, zamieszcza na swojej stronie internetowej SWZ (Specyfikację Warunków Zamówienia). Musi ona zawierać co najmniej elementy określone w art. 281 ust. 1, 2 i 4 nowej ustawy PZP.

Charakterystycznym dla trybu podstawowego wymogiem jest zamieszczenie w SWZ informacji, czy zamawiający przewiduje wybór najkorzystniejszej oferty z możliwością prowadzenia negocjacji. Już w momencie wszczynania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiający musi podjąć decyzję o możliwości przeprowadzenia negocjacji i musi podać w SWZ informację o prowadzeniu negocjacji lub braku negocjacji.

Dopuszczalna wysokość wadium w trybie podstawowym wynosi 1,5% wartości zamówienia.

Termin składania ofert powinien zostać wyznaczony jak dotychczas – w przypadku dostaw i usług powinien wynieść co najmniej 7 dni, jeżeli zaś mamy do czynienia z robotami budowlanymi – co najmniej 14 dni.

Po zamieszczeniu SWZ mogą zacząć spływać do zamawiającego pytania do tego dokumentu. W przypadku instytucji „wyjaśnień treści SWZ” nastąpiła pewna zmiana w porównaniu do stanu z poprzedniej ustawy. Określono bowiem, że zamawiający będzie zobowiązany udzielić odpowiedzi, jeżeli zapytanie wpłynęło do jego w terminie najpóźniej 4 dni przed upływem terminu składania ofert. Odpowiedzi na zapytania mają zostać udzielone niezwłocznie, lecz nie później niż na 2 dni przed upływem terminu składania ofert.

Zgodnie z treścią Nowego PZP, jeżeli zamawiający nie udzieli wyjaśnień w powyższym terminie, ma on obowiązek przedłużyć termin składania ofert o czas niezbędny do zapoznania się wszystkich zainteresowanych wykonawców z wyjaśnieniami niezbędnymi do należytego przygotowania i złożenia ofert.

Jeżeli wniosek o wyjaśnienie treści SWZ nie wpłynął w terminie, zamawiający nie ma obowiązku udzielania odpowiedzi ani przedłużania terminu składania ofert.

Zamawiający zapewnia warunki, dzięki którym z zawartością ofert nikt nie będzie mógł się zapoznać, przed upływem terminu ich otwarcia.

Otwarcie ofert następuje niezwłocznie po upływie terminu składnia ofert, nie później niż następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin składania ofert (art. 222 ust.1 Nowego PZP).

Otwarcie nie ma charakteru publicznego ani jawnego. Zamawiający podaje informację o kwocie jaką zamierza przeznaczyć na realizację zamówienia najpóźniej przed otwarciem ofert, udostępniając ją na stronie prowadzonego postępowania.

Zamawiający, niezwłocznie po otwarciu ofert, udostępnia na stronie internetowej prowadzonego postępowania informacje o:

1) nazwach albo imionach i nazwiskach oraz siedzibach lub miejscach prowadzonej działalności gospodarczej albo miejscach zamieszkania wykonawców, których oferty zostały otwarte;

2) cenach lub kosztach zawartych w ofertach (art. 222 ust. 5 Nowego PZP).

Po otwarciu ofert zamawiający musi przystąpić do badania ofert. Termin związania ofertą wynosi w trybie podstawowym 30 dni od dnia upływu terminu składania ofert. Należy pamiętać, że przy zastosowaniu trybu podstawowego nie może być przewidziana w postępowaniu procedura odwrócona. Jak podkreśla Urząd Zamówień Publicznych „procedura odwrócona, tj. możliwość dokonania w pierwszej kolejności badania i oceny ofert, a następnie dokonania kwalifikacji podmiotowej wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełnienia warunków udziału w postępowaniu w przetargu nieograniczonym, uregulowana w art. 139 nowej ustawy Pzp, nie ma zastosowania do postępowań o wartości poniżej progów unijnych prowadzonych w trybie podstawowym. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 266 nowej ustawy Pzp, zamawiający publiczni przygotowujący i przeprowadzający postępowania o udzielenie zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne, nie stosują m.in. przepisów art. 132–188 nowej ustawy Pzp. W konsekwencji procedura odwrócona w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym nie ma zastosowania” [Nowe Pzp w pytaniach i odpowiedziach. Czy zamawiający może zastosować tzw. procedurę odwróconą w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym? (2020-11-05) www.uzp.gov.pl].

Niezależnie od powyższego, w pierwszej kolejności zamawiający bada oferty pod kątem przesłanek odrzucenia ofert. Ich katalog wskazany został w art. 226 Nowego PZP. Konieczne jest też złożenie przez wykonawcę prawidłowego oświadczenia w zakresie spełniania warunków udziału w postępowaniu i braku przesłanek wykluczenia. Jeżeli brak jest tego oświadczenia lub gdy zawiera błędy, zamawiający jest zobowiązany do wezwania wykonawcy na podstawie art. 128 Nowego PZP.

W dalszej kolejności zamawiający opracowuje ranking punktów przyznanych wykonawcom, w oparciu o przyjęte kryteria oceny ofert. Na jego podstawie wyznacza wykonawcę, którego oferta wstępnie uzyskuje status oferty najkorzystniejszej. 

Następnie zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta wstępnie uzyskała status oferty najkorzystniejszej, do złożenia podmiotowych środków dowodowych, w zakresie spełniania warunków udziału w postepowaniu i (lub) przesłanek wykluczenia, jeżeli zostało to przewidziane w dokumentacji postępowania. Po uzupełnieniu dokumentów na wniosek, zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą, mając na uwadze przyjęte kryteria oceny ofert. Przesyła do wykonawców informację o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz zamieszcza tę informację także na stronie prowadzonego postępowania. 

Jak głosi art. 253 Nowego PZP,  informacja o wyborze najkorzystniejszej oferty zawiera także informację o wykonawcach, których oferty zostały odrzucone. Konieczne jest uzasadnienie faktyczne i prawne odrzucenia oferty.

Zawarcie umowy możliwe jest po upływie 5 dni od przesłania informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Rozbudowana informacja na temat wariantu II i III trybu podstawowego zawarta zostanie w odrębnym artykule.