Regulacja omówiona poniżej stanowi jedną z najważniejszych, dopuszczonych zmian w procedurze udzielenia zamówienia publicznego, prowadzonej w trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015 poz. 2164 z późn. zm.), dalej p.z.p.
W stanie prawnym obowiązującym do 27 lipca 2016 roku, w przypadku ustalenia przez zamawiającego określonych warunków udziału w postępowaniu (dot. posiadanych uprawnień / wiedzy i doświadczenia / sytuacji ekonomicznej lub finansowej / potencjału technicznego lub osób zdolnych do wykonania zamówienia) oraz przewidzenia obowiązku przedłożenia przez wykonawcę dokumentów na potwierdzenie ich spełnienia, zaraz po przeprowadzeniu otwarcia ofert zamawiający byli zobowiązani co do zasady do weryfikacji spełnienia przez wszystkich uczestników postępowania warunków udziału w postępowaniu. Wykonawcy zaś byli zobowiązani do przedłożenia wszystkich dokumentów „wykluczeniowych” wraz ze skierowaną w postępowaniu ofertą.
Obecnie zamawiający ma możliwość zastosowania tzw. „procedury odwróconej”, o której mowa w art. 24aa p.z.p. Zgodnie ze wskazanym przepisem, zamawiający może, w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, najpierw dokonać oceny ofert, a następnie zbadać, czy wykonawca, którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu.
Należy więc stwierdzić, iż procedura odwrócona badania ofert / wystąpienia przesłanek wykluczenia, może być zastosowana przez podmiot zamawiający wyłącznie jeżeli skorzystanie z niej w danym postępowaniu było przewidziane w SIWZ lub w opublikowanym ogłoszeniu o zamówieniu. Warto wskazać, iż możliwość skorzystania z tej procedury dotyczy zarówno udzielanych zamówień, których wartość jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p. (powyżej tzw. „progów unijnych”), jak również tych o niższej ustalonej szacunkowej wartości, do których stosuje się ustawę p.z.p.
Jeżeli zamawiający skorzystał z omawianego, dopuszczonego przez ustawodawcę rozwiązania, po przeprowadzeniu procedury publicznego, jawnego otwarcia ofert złożonych w postępowaniu, nie dokonuje tzw. „podmiotowej” oceny wszystkich wykonawców, lecz na początek przeprowadza ocenę ofert pod kątem kryteriów oceny określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (SIWZ), jak również bada je w kontekście wystąpienia przesłanek odrzucenia oferty. Następnie zamawiający dokonuje oceny podmiotowej, jednak wyłącznie wykonawcy, którego oferta uplasowała się najwyżej w rankingu ofert niepodlegających odrzuceniu. Bada oświadczenie wstępne (lub Jednolity Europejski Dokument Zamówienia w przypadku zamówienia powyżej progów unijnych) oraz żąda przedłożenia dokumentów w trybie art. 26 ust. 1 lub 2 p.z.p.
Zamawiający, już w SIWZ oraz ogłoszeniu o zamówieniu zobowiązany jest określić oświadczenia lub dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub brak podstaw do wykluczenia, które wykonawca będzie zobowiązany przedłożyć na wezwanie zamawiającego.
W przypadku, gdy wykonawca, którego oferta okazała się ofertą najkorzystniejszą, zweryfikowany przez zamawiającego pod względem podmiotowym oraz wybrany ostatecznie w przetargu, uchyla się jednak od zawarcia umowy lub nie wnosi zabezpieczenia jej należytego wykonania, zamawiający może zbadać, czy nie podlega wykluczeniu oraz czy spełnia warunki udziału w postępowaniu wykonawca, który złożył ofertę najwyżej ocenioną spośród pozostałych ofert.
Założenie, jakie przyświecało omówionej regulacji, to jak największe przyspieszenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Zapraszam do kontaktu w przypadku dalszych pytań lub potrzeby pomocy prawnej:
